Đồng thừa thừa kế mất tích phân chia tài sản thế nào?

Việc chia thừa kế khi có đồng thừa kế mất tích là nội dung khá phổ biến, nhiều bạn độc quan tâm. Liên quan đến vấn đề này, độc giả gửi thắc mắc có nội dung như sau:

Mẹ tôi đã mất hiện tại bố đã già yếu mà muốn chuyển quyền sử dụng đất đang ở cho tôi vì tôi là người săn sóc phụng dưỡng ông. Mảnh đất này do ông bà nội để lại do bố tôi đứng tên nhưng mảnh đất này là GCNQSDĐ hộ gia đình. Nhà tôi có 03 anh em, nhưng anh hai (anh cả) đã bỏ đi biệt tích không có liên lạc gì từ nhiều năm nay. Hiện nay, tôi muốn thực hiện chuyển quyền sử dụng đất này sang tên mình theo nguyện vọng của bố trước khi ông mất. Tôi có nhất thiết phải liên hệ để có được sự chấp thuận của anh hai không? Nếu không thì phải giải quyết như thế nào để tránh tranh chấp sau này. Nhờ luật sư tư vấn giúp tôi. Xin cảm ơn!

Cám ơn bạn đã tin tưởng và gửi yêu cầu  tư vấn đến Công ty Luật DHLaw, trường hợp của bạn chúng tôi xin đưa ra tư vấn như sau:

Theo thông tin bạn cung cấp thì mảnh đất mà ông bà nội để lại do bố bạn đứng tên là GCNQSDĐ cấp cho hộ gia đình. Nhưng ở đây cần làm rõ việc ông bà nội để lại mảnh đất này là cho tặng riêng hoặc di chúc cho để lại cho bố bạn hay ông bà để lại mảnh đất cho nhiều người và bố bạn là người đứng tên.

* Trường hợp ông bà để lại mảnh đất riêng cho bố bạn

Với trường hợp này cần chứng minh được mảnh đất là tài sản riêng của bố bạn thông qua hợp đồng tặng cho/ di chúc…của ông bà. Khi đó việc cấp GCNQSDĐ cho hộ gia đình là không phù hợp với quy định pháp luật. 

Theo đó, bạn cần làm nộp đơn lên UBND cấp huyện để thu hồi GCNQSDĐ đã cấp theo quy định tại Điều 106 Luật đất đai 2013 và yêu cầu cấp lại GCNQSDĐ mà bố bạn là chủ sở hữu duy nhất. Khi đó với tư cách là chủ sở hữu mảnh đất này bố bạn được tự mình thực hiện các quyền chuyển nhượng, tặng cho mà không cần sự đồng ý của người khác. Bố bạn muốn chuyển quyền sử dụng đất cho bạn thì chỉ cần đáp ứng điều kiện theo quy định tại Điều 188, 167 Luật đất đai năm 2013 mà không cần sự đồng ý của các thành viên còn lại trong gia đình. Việc anh trai bạn biệt tích không liên hệ được cũng không ảnh hưởng đến việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất của bố bạn. 

Trường hợp này bố bạn sẽ tiến hành lập hợp đồng tặng cho và thực hiện công chứng để hoàn thiện hồ sơ sau đó gửi Văn phòng đăng ký đất đai để thực hiện thủ tục đăng ký sang tên quyền sử dụng đất cho bạn.

* Trường hợp ông bà để lại mảnh đất cho tất cả gia đình và bố bạn là người đại diện đứng tên

Với trường hợp này cần xác định các thành viên trong hộ gia đình được cấp GCNQSDĐ gồm những ai? Những người này sẽ có quyền và nghĩa vụ như nhau đối với mảnh đất đó. Khi đó, nếu bố bạn muốn chuyển nhượng, tặng cho,… mảnh đất này thì cần có sự đồng ý của tất cả thành viên trong hộ gia đình đã được cấp GCNQSDĐ.

Mẹ bạn đã mất. Tuy nhiên nếu có tên trong GCNQSDĐ được cấp cho hộ gia đình này thì mẹ bạn có quyền đối mới mảnh đất này. Phần sở hữu của mẹ bạn trong GCNQSDĐ của hộ gia đình sẽ được chia thừa kế theo pháp luật vì mẹ bạn không để lại di chúc. Theo Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 quy định người thừa kế theo pháp luật như sau:

1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

. . .

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của mẹ bạn có thể bao gồm: ông bà ngoại (nếu có) cùng 03 anh em bạn và bố. Mỗi người sẽ được hưởng một phần di sản bằng nhau. 

Khi đó, nếu bố bạn muốn chuyển quyền sử dụng đất cho bạn thì phải có sự đồng ý của những thành viên trong hộ gia đình được cấp GCNQSDĐ, đồng thời phải có văn bản đồng ý để bố bạn chuyển nhượng QSDĐ của những người đồng thừa kế. 

Trường của bạn, do anh trai bạn biệt tích không liên lạc được thì gia đình có quyền yêu cầu Tòa án tuyên bố anh trai bạn mất tích khi đáp ứng điều kiện theo Điều 68 Bộ luật dân sự 2015 quy định về tuyên bố mất tích như sau:

1. Khi một người biệt tích 02 năm liền trở lên, mặc dù đã áp dụng đầy đủ các biện pháp thông báo, tìm kiếm theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự nhưng vẫn không có tin tức xác thực về việc người đó còn sống hay đã chết thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan, Tòa án có thể tuyên bố người đó mất tích.

Thời hạn 02 năm được tính từ ngày biết được tin tức cuối cùng về người đó; nếu không xác định được ngày có tin tức cuối cùng thì thời hạn này được tính từ ngày đầu tiên của tháng tiếp theo tháng có tin tức cuối cùng; nếu không xác định được ngày, tháng có tin tức cuối cùng thì thời hạn này được tính từ ngày đầu tiên của năm tiếp theo năm có tin tức cuối cùng….

Đồng thời. theo Điều 69 Bộ luật dân sự 2015 quy định Quản lý tài sản của người bị tuyên bố mất tích:

“Người đang quản lý tài sản của người vắng mặt tại nơi cư trú quy định tại Điều 65 của Bộ luật này tiếp tục quản lý tài sản của người đó khi người đó bị Tòa án tuyên bố mất tích và có các quyền, nghĩa vụ quy định tại Điều 66 và Điều 67 của Bộ luật này….”

Như vậy, khi tòa Tòa án tuyên bố anh trai bạn mất tích thì bố bạn và bạn có thể ra các tổ chức hành nghề công chứng hoặc UBND xã, phường nơi có bất động sản để làm thủ tục phân chia di sản thừa kế. Theo đó, bố bạn và bạn cùng những thành viên khác trong GCNQSDĐ có thể thỏa thuận với nhau về việc tặng cho phần di sản của họ cho chồng bạn và thỏa thuận cho phép chồng bạn được quản lý phần tài sản của anh trai bị tuyên bố mất tích. 

Việc quản lý tài sản thừa kế của anh trai đang mất tích của bạn là thay mặt anh trai bạn bảo quản, duy trì tài sản chứ không có quyền sở hữu đối với phần tài sản là phần đất này. Sau này nếu anh trai bạn quay lại và vẫn còn thời hiệu khởi kiện thì anh trai bạn vẫn có thể khởi kiện ra Tòa yêu cầu phân chia di sản thừa kế. 

Trên đây là phần tư vấn quy định chia thừa kế khi một đồng thừa kế mất tích mà bạn gửi đến cho Luật DHLaw. Hy vọng, nội dung tư vấn trên đây phần nào giúp bạn có được hướng giải quyết cho vấn đề của gia đình bạn. Nếu cần tư vấn thêm vui lòng liên hệ trực tiếp với Luật sư qua Hotline: 0909854850 để được hỗ trợ một cách nhanh nhất.