Tư vấn về thời hiệu thừa kế khi mở thừa kế trước năm 1990

Câu hỏi: Kính gửi Luật sư DHLaw, tôi có vấn đề như sau mong được luật sư tư vấn giúp. Hiện tại bà tôi vẫn đang sinh sống trên mảnh đất, Sổ đỏ đứng tên bà không có tranh chấp. Chồng bà mất năm 1965, khi con trai út của bà được 1 tuổi. Bà có 04 người con, con đầu chết trong quân ngũ khi chưa lập gia đình, hai con gái sau đã lấy chồng, có con nhưng nay đã mất.

Kể từ khi kết hôn năm 1985, con trai út của bà đã ở cùng và chăm sóc bà. Bà lập di chúc và để lại toàn bộ tài sản và di sản cho cậu con trai út này. Di chúc được ủy ban nhân dân xã công chứng, chứng thực và đóng dấu. 

Cho tôi hỏi, nếu năm 2020 bà tôi mất thì người con trai út có được thừa kế theo di chúc không? Vì theo pháp luật hiện hành thì bố tôi có quyền thừa kế tài là 75% mảnh đất của ông bà. Nhưng đến hết năm 2020 thì bà có quyền thừa kế toàn bộ tài sản này vì ông mất năm 1965,  thì thời hiệu thừa kế được tính từ 10-9-1990 đến nay. Tức là sau ngày 10-9-2020 thì di chúc hết hiệu lực, sau thời điểm này thì di chúc bà tôi để lại như trên thì người con trai út có được toàn bộ quyền thừa hưởng di chúc 100% đúng không ạ? Mong nhận được sự tư vấn của Luật sư, xin cảm ơn rất nhiều.

Trả lời: Chào bạn, trước hết cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi yêu cầu tư vấn đến Công ty Luật DHLaw, đối với trường hợp trên chúng tôi tư vấn như sau:

Di chúc được coi là hợp pháp phải đáp ứng các điều kiện quy định tại Điều 630 Bộ luật dân sự 2015 cụ thể:

1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:

a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;

b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.

2. Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.

3. Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.

4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.

5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.

Đồng thời, Điều 623 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về thời hiệu phân chia di sản thừa kế

1. Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế. Hết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó. Trường hợp không có người thừa kế đang quản lý di sản thì di sản được giải quyết như sau:

a) Di sản thuộc quyền sở hữu của người đang chiếm hữu theo quy định tại Điều 236 của Bộ luật này;

b) Di sản thuộc về Nhà nước, nếu không có người chiếm hữu quy định tại điểm a khoản này.

2. Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác là 10 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế.

3. Thời hiệu yêu cầu người thừa kế thực hiện nghĩa vụ về tài sản của người chết để lại là 03 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế.

Như vậy, thời hiệu phân chia di sản thừa kế với bất động sản là 30 năm, động sản là 10 năm. Hết thời hạn phân chia di sản thì tài sản sẽ thuộc về người thừa kế quản lý di sản, trường hợp này người quản lý di sản là bà bạn.

Tuy nhiên, công văn số 01/GĐ-TANDTC có quy định như sau:

Tòa án áp dụng khoản 1 Điều 623 Bộ luật Dân sự năm 2015 về thời hiệu thừa kế để thụ lý, giải quyết vụ án dân sự "Tranh chấp về thừa kế tài sản”. Theo đó, thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản kể từ thời điểm mở thừa kế.

Đối với trường hợp thừa kế mở trước ngày 10-9-1990 thì thời hiệu khởi kiện chia di sản thừa kế là bất động sản được thực hiện theo quy định tại Điều 36 của Pháp lệnh Thừa kế năm 1990 và hướng dẫn tại Nghị quyết số 02/HĐTP ngày 19-10-1990 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Pháp lệnh Thừa kế, cụ thể là: thời hiệu khởi kiện được tính từ ngày 10-9-1990.

Ông bạn mất năm 1965 nên thời hiệu được tính từ ngày 10/9/1990 nên sau 30 năm thì mảnh đất đó mới thuộc quyền sở hữu của bà bạn. Vì vậy, con trai út của bà sẽ được thừa hưởng toàn bộ di sản thừa kế theo di chúc nếu bà mất sau ngày 10-09-2020 và trước đó không xảy ra tranh chấp yêu cầu phân chia di sản thừa kế. 

Nếu gia đình bạn có thỏa thuận chia di sản trước ngày 10 tháng 9 năm 1990 hoặc yêu cầu tòa án chia phân di sản của ông thì sau khi bà mất bà mất, người con út không được thừa kế toàn bộ mà chỉ được thừa kế một phần quyền sử dụng đất của ông cộng với phần phần quyền sử dụng đất do di chúc của bà để lại.

Trên đây, là nội dung tư vấn xoay quanh việc xác định thời hiệu thừa kế khi mở thừa kế trước năm 1990 mà độc giả gửi yêu cầu giải đáp. Nếu còn vướng mắc bất cứ nội dung gì? Vui lòng liên hệ trực tiếp để nhận tư vấn của để giải quyết một cách hiệu quả đảm bảo quyền lợi ích hợp pháp cho mình.