Ai được quyền yêu cầu chia thừa kế?

Khi người để lại di sản đời nhưng không để lại di chúc thì ai được quyền yêu cầu chia thừa kế? Chỉ những người thuộc diện thừa kế mới được quyền yêu cầu chia di sản đúng không?

Luật sư tư vấn:

Di chúc được hiểu là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Theo quy định, khi người chết để lại di chúc hợp pháp thì di sản của người đó sẻ được phân chia theo nội dung của di chúc đó. Khi đó, những người được hưởng di sản thừa kế được đứng ra yêu cầu chia thừa kế theo di chúc.

Đối với trường hợp người chết không để để lại di chúc hoặc di chúc không hợp pháp thì  quyền yêu cầu chia thừa kế là của ai?. 

Theo quy định tại Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 về Người thừa kế theo pháp luật như sau:

“Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật

1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản”. 

 

Khi không có di chúc để lại thì di sản sẽ được chia thừa kế theo pháp luật. Dựa theo quy định nêu trên, những người cùng một hàng thừa kế sẽ được thừa kế phần di sản bằng nhau và có quyền và nghĩa vụ như nhau đối với di sản thừa kế của người chết. Vì vậy, họ sẽ có quyền yêu cầu chia di sản thừa kế ngang nhau khi những người này được xác định là người thừa kế hợp pháp.

Về thứ tự ưu tiên yêu cầu chia thừa kế, sẽ dựa vào thứ tự hàng thừa kế được ưu tiên nhận thừa kế theo quy định trong Bộ luật Dân sự nêu trên. Theo đó, khi không còn ai thuộc hàng thừa kế thứ nhất, thì những người thuộc hàng thừa kế thứ hai có quyền yêu cầu chia thừa kế ngang nhau. 

Ngoài ra, cần chú ý đến thời hiệu yêu cầu chia thừa kế, pháp luật quy định thời hiệu đối với bất động sản, động sản là khác nhau. Cụ thể, Điều 623 Bộ luật dân sự 2015 quy định về thời hiệu thừa kế:

“1. Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế. Hết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó. Trường hợp không có người thừa kế đang quản lý di sản thì di sản được giải quyết như sau:

a) Di sản thuộc quyền sở hữu của người đang chiếm hữu theo quy định tại Điều 236 của Bộ luật này;

b) Di sản thuộc về Nhà nước, nếu không có người chiếm hữu quy định tại điểm a khoản này…”.