Các khoản phí và thuế phải đóng khi khai nhận di sản thừa kế?

Hỏi: Xin các Luật sư giúp tôi một số vấn đề sau: Ông bà nội tôi (đã chết) để lại 1 căn nhà. Ông bà có 4 người con: 3 người bác của tôi (lần lượt có giấy chứng tử và chứng nhận độc thân), và bố tôi cũng đã chết và có giấy chứng tử. Trước đó vào năm 2004, bố tôi đã làm sổ đỏ đứng tên cả 4 người. Nay gia đình tôi làm thủ tục khai nhận thừa kế đối với căn nhà mà bố và các bác đồng sở hữu. Căn nhà sẽ sang tên mẹ và mấy anh em chúng tôi. Thưa Luật sư, việc khai nhận và  sang tên sổ đỏ như vậy có phải đóng thuế, phí gì không? Mong được sự tư vấn cụ thể từ Luật sư. Xin trân trọng cảm ơn!

Trả lời: Chào bạn, xin cảm ơn bạn đã tin tưởng gửi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật DHLaw, đối với trường hợp trên Luật sư chúng tôi đưa tư vấn cho bạn như sau:

Theo thông tin bạn cung cấp, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là tài sản chung của bố và các bác của bạn. Trong trường hợp phát sinh thu nhập do được thừa kế bạn sẽ phải nộp thuế thu nhập cá nhân và với tài sản phải đăng ký quyền sở hữu và lệ phí trước bạ. 

Bố bạn đã chết và không có di chúc để lại. Căn cứ Khoản 1 Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 về người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

Như vậy, mẹ và các anh, em của bạn thuộc hàng thừa kế thứ nhất của bố bạn nên mỗi người được hưởng phần di sản bằng nhau.

Căn cứ Khoản 4 Điều 4 của Luật Thuế thu nhập cá nhân và Điều 4 của Nghị định số 65/2013/NĐ-CP quy định về các khoản thu nhập được miễn thuế thu nhập cá nhân:

Thu nhập từ nhận thừa kế, quà tặng là bất động sản (bao gồm cả nhà ở, công trình xây dựng hình thành trong tương lai theo quy định của pháp luật về kinh doanh bất động sản) giữa: Vợ với chồng; cha đẻ, mẹ đẻ với con đẻ; cha nuôi, mẹ nuôi với con nuôi; cha chồng, mẹ chồng với con dâu; cha vợ, mẹ vợ với con rể; ông nội, bà nội với cháu nội; ông ngoại, bà ngoại với cháu ngoại; anh, chị em ruột với nhau.

Theo quy định tại khoản 10 Điều 4 Nghị định 45/2011/NĐ-CP về lệ phí trước bạ và khoản 10 Điều 3 Thông tư 124/2011/TT-BTC thì các hình thức không phải nộp lệ phí trước bạ nhà, đất bao gồm:

Nhà, đất có nguồn gốc là thừa kế, quà tặng mà người nhận tài sản lần đầu tiên được nhận thừa kế hoặc quà tặng từ vợ (hoặc chồng), từ cha đẻ (mẹ đẻ), từ cha nuôi (mẹ nuôi), từ cha vợ (mẹ vợ), từ cha chồng (mẹ chồng), từ ông nội (bà nội), từ ông ngoại (bà ngoại), từ con đẻ (con nuôi), từ con dâu (con rể), từ cháu nội (cháu ngoại), từ anh, chị, em ruột.

Như vậy, việc thừa kế đất từ bố thì bạn sẽ không phải nộp thuế thu nhập cá nhân và lệ phí trước bạ. Tuy nhiên, để được miễn thuế, bạn phải xuất trình đầy đủ giấy tờ hợp pháp chứng minh mối quan hệ nêu trên với cơ quan thuế như giấy khai sinh, sổ hộ khẩu,… để có căn cứ chứng minh bạn thuộc trường hợp được miễn thuế, phí trước theo quy định của pháp luật.

Tham khảo chi tiết về trường hợp không phải nộp thuế thu nhập cá nhận khi nhận thừa kế

Đối với phần tài sản của các bác mà bạn đề cập, thì anh em của bạn sẽ được hưởng thừa kế theo hàng thừa kế thứ ba nếu hàng thừa kế thứ nhất và hàng thừa kế thứ hai của các bác không còn ai hoặc còn nhưng họ làm văn bản từ chối nhận di sản thừa kế hoặc bị truất quyền thừa kế.

"Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật

...

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản."

Theo đó nếu nhận thừa kế di sản của các bác thì theo Điểm c Khoản 9 Điều 2 Thông tư 111/2013/TT-BTC có quy định nhận thừa kế là bất động sản trừ thu nhập từ thừa kế thuộc điểm d, khoản 1, Điều 3 Thông tư này sẽ phải áp thuế suất thuế thu nhập cá nhân theo Biểu thuế toàn phần với thuế suất là 10% giá trị tài sản.

Đồng thời trong trường hợp này, bạn sẽ phải đóng thuế thu nhập cá nhân và phải nộp mức lệ phí trước bạ 0,5% giá trị tài sản theo quy định tại khoản 1 Điều 7 Nghị định 45/2011/NĐ-CP.