Quy định hưởng thừa kế thế vị từ ông bà khi cha đã chết

Câu hỏi: 

Ba tôi mất sớm nên, nên từ lức 02 tuổi tôi được ông bà nội nuôi nấng đến khi lớn khôn và lập gia đình. Từ đó, vợ chồng tôi chung số với ông bà nội đến năm 2005 thì cả ông bà nội đều qua đời. Ông bà chỉ có tài sản duy nhất là mảnh đất cùng căn nhà mà trước giờ vợ chồng tôi chúng sống cùng, tuy nhiên ông bà không để lại di chúc gì.

Từ đó đến nay vợ chồng tôi thực hiện nghĩa vụ thuế đầy đủ và đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Vừa rồi chú (em trai bố tôi) từ trong nam về đòi tôi phải trả lại mảnh đất này và làm đơn khởi kiện đòi lại đất thừa kế. Thừa luật sư cho tôi hỏi tôi có được thừa kế thửa đất này của ông bà không hay phải trả lại mảnh đất này cho chứ mình, mong nhận được tư vấn của Luật sư. Tôi xin cảm ơn!

Trả lời về quy định thừa kế thế vị từ ông bà khi bố, mẹ đã chết

Trước hết, cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi yêu cầu tư vấn cho chúng tôi. Với trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn cho bạn như sau:

Bạn sống với ông bà nội từ nhỏ, hiện ông bà đã mất và không để lại di chúc. Do đó, di sản thừa kế của ông bà (là căn nhà vợ chồng bạn đang cư ngụ) sẻ được chia thừa kế theo pháp luật.

Cụ thể Bộ luật dân sự 2015 quy định về người thừa kế theo pháp luật như sau:

Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật

1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Theo như thông tin mà anh cung cấp thì anh sống với bà mình từ nhỏ, hiện nay thì bà anh đã mất và không để lại di chúc. Vì vậy, phần di sản mà bà anh để lại sẽ được chia theo quy định của pháp luật về hàng thừa kế. Cụ thể:

Dựa theo quy định trên đây, thì người chú bạn (con của ông bà) thuộc hàng thừa kế thứ nhất. Vì vậy, người này sẽ được hưởng di sản của ông bà bạn để lại nếu không thuộc trường hợp không được hưởng thừa kế (theo Khoản 1 Điều 621 Bộ luật dân sự năm 2015). 

Bố bạn cũng thuộc hàng thừa kế thứ nhất của ông bà bạn. Tuy nhiên bố bạn chết trước ông bà. Do đó, bạn thuộc trường được hưởng thừa kế thế vị. 

Cụ thể, Bộ luật dân sự 2015 quy định về thừa kế thế vị:

Điều 652. Thừa kế thế vị

Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.

Như vậy, căn cứ theo các quy định trên đây của pháp luật thì bạn là người có quyền và lợi ích hợp pháp trong việc hưởng di sản thừa kế do ông bà bạn để lại. 

Theo bạn trình bày thì chú bạn đòi lại đất thừa kế và đã làm đơn khởi kiện. Tuy nhiên, việc khởi kiện này chỉ được cơ quan chức năng thụ lý khi vẫn còn thời hiệu khởi kiện. Theo quy định về thời hiệu khởi kiện chia thừa kế.

1. Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế. Hết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó. Trường hợp không có người thừa kế đang quản lý di sản thì di sản được giải quyết như sau:

a) Di sản thuộc quyền sở hữu của người đang chiếm hữu theo quy định tại Điều 236 của Bộ luật này;

b) Di sản thuộc về Nhà nước, nếu không có người chiếm hữu quy định tại điểm a khoản này.

Như vậy, trường hợp kể từ thời điểm ông bà bạn qua đời đến khi chú bạn khởi kiện đã qua 30 năm thì đã hết thời hiệu khởi kiện. Khi đó, di sản sẽ nghiễm nhiên thuộc quyền sở hữu hợp pháp của bố bạn.

Trường hợp vẫn còn thời hiệu khởi kiện chia thừa kế (trong vòng 30 năm) đơn khởi kiện của chú bạn sẽ được thụ lý. Khi đó di sản của ông bà bạn sẽ được chia đều cho những người thừa kế theo pháp luật. Bạn và chú bạn có thể tự thỏa thuận về việc phân chia này, hoặc mảnh đất và căn nhà sẻ được chia đôi theo quy định pháp luật.

Trên đây, là phần chia sẻ nội dung nhằm giải đáp thắc mắc về quyền thừa thế vị của cháu đối với di sản của ông bà. Hy vọng, phần tư vấn của chúng tôi đã giúp độc giả hiểu được những quy định cần thiết trong vấn đề này. Nếu còn vướng mắc, vui lòng liên hệ trực tiếp để nhận tư vấn quy định thừa kế thế vị từ DHLaw với chúng tôi qua Hotline: 0909854850 để được giải đáp một cách cụ thể.